Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları

10 dk okuma süresi Son Güncellenme Tarihi: 04.07.2023
Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları başlıklı tedavi içeriği doktorumsun tarafından yazılmış olup Uzm. Psk. Musa İbrahim ÖVGÜN (Psikoloji) tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.

Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları Tedavisi

Psikoterapi

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): BDT, kaygıya neden olan düşünce kalıplarını ve davranışları değiştirmeye odaklanan bir terapi yöntemidir. Terapist, hastayla birlikte olumsuz düşünceleri tanımlar, bunları sorgular ve daha sağlıklı düşünceler ve davranışlar geliştirmeye çalışır.

Psikodinamik Terapi: Bu terapi yaklaşımı, geçmiş deneyimlerin ve bilinçdışı süreçlerin kaygı üzerindeki etkisini araştırır. Terapist, hastanın bilinçaltında saklı olan duygusal içerikleri ve ilişki dinamiklerini anlamaya ve bu konularla çalışmaya odaklanır.

Grup Terapisi: Kaygı bozukluğu olan kişilerin bir araya gelerek deneyimlerini paylaştığı ve destek aldığı bir terapi yöntemidir. Grup terapisi, kişilerin birbirleriyle empati kurmasını ve kaygıya yönelik stratejileri öğrenmelerini sağlar.

Aile Terapisi: Kaygı bozukluğu olan bireyin ailesiyle birlikte yapılan terapi sürecidir. Aile terapisi, aile içi ilişkileri ve iletişimi değerlendirir, aile üyeleri arasında destekleyici bir ortam oluşturmayı hedefler.

İlaç Tedavisi

Anksiyolitik ilaçlar: Kaygı belirtilerini azaltmak için kullanılan ilaçlardır. Genellikle anksiyete atağı durumunda veya belirli bir olaya yönelik kaygı durumunda kullanılır.

Antidepresanlar: Kaygı bozukluğu tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Serotonin, norepinefrin veya bazen dopamin seviyelerini düzenleyerek etki ederler.

Beta blokerler: Fiziksel belirtileri kontrol etmek için kullanılan ilaçlardır. Kalp atış hızını düşürerek, titremeyi azaltarak ve kan basıncını düzenleyerek kaygı semptomlarını hafifletirler.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Stres yönetimi: Stresi azaltmak için çeşitli teknikler kullanılır, bunlar arasında derin nefes alma, meditasyon, yoga, egzersiz ve hobilerle meşgul olma yer alır.

Uyku düzeni: Yeterli ve düzenli uyku almak kaygıyı azaltmada önemli rol oynar. Uyku hijyenine dikkat etmek, uyku ortamını düzenlemek ve rahatlama tekniklerini kullanmak faydalı olabilir.

Anksiyete Nedir?

Anksiyete, kişinin günlük yaşamını etkileyen, yoğun bir endişe, korku veya gerginlik durumudur. Bu durum, belirli bir olaya veya duruma bağlı olabileceği gibi genel olarak sürekli bir halde de yaşanabilir. Anksiyete bozuklukları, çeşitli türlerde ortaya çıkabilir ve kişinin işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir.

Anksiyete Çeşitleri

Anksiyete bozuklukları, günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilen ve önemli bir sıkıntıya neden olabilen yaygın ruh sağlığı sorunlarıdır. İşte bazı yaygın anksiyete bozuklukları:

  • Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu (GAB):
  • Panik Bozukluğu:
  • Sosyal Anksiyete Bozukluğu:
  • Takıntılı Kompulsif Bozukluk (TKB):
  • Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB):

Genel Anksiyete Bozukluğu (GAB)

Genel anksiyete bozukluğu, sürekli bir endişe, gerginlik ve tedirginlik durumuyla karakterizedir. Kişi, genellikle belirli bir neden olmaksızın sürekli endişelenir ve gelecekle ilgili olumsuz senaryoları düşünme eğilimindedir.

Panik Bozukluk

Panik bozukluğunda, beklenmedik ve yoğun panik atakları yaşanır. Bu ataklar sırasında şiddetli korku ve endişe hissedilir ve bazen fiziksel semptomlar da görülebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Obsesif kompulsif bozuklukta, tekrarlayan ve istenmeyen düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşüncelere karşı yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya ritüeller (kompulsiyonlar) mevcuttur.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu

Sosyal anksiyete bozukluğu, sosyal durumlarda yoğun kaygı, utanma ve başkaları tarafından yargılanma korkusuyla karakterizedir. Kişi, sosyal etkileşimlerden kaçınma veya bunları zorlukla tolere etme eğilimindedir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

Yaygın anksiyete bozukluğu, belirli bir olaya veya duruma bağlı olmaksızın sürekli endişe ve gerginlik yaşanmasıyla karakterizedir. Kişi, günlük yaşam aktivitelerini etkileyebilecek düzeyde sürekli endişelenir.

Trauma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

Trauma sonrası stres bozukluğunda, travmatik bir olayın ardından uzun süreli ve yoğun stres, korku ve kaygı yaşanır. Bu bozukluk, travmatik deneyimlere maruz kalan kişilerde ortaya çıkabilir.

Anksiyete Bozukluğu Nedenleri

Genetik Faktörler

Anksiyete bozukluğu, ailede anksiyete bozukluğu öyküsü olan kişilerde daha yaygın olarak görülür. Genetik faktörlerin anksiyete bozukluğu gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir.

Beyin Kimyası

Beyindeki kimyasal dengesizlikler, anksiyete bozukluğunun ortaya çıkmasında etkili olabilir. Özellikle serotonin, noradrenalin ve gamma-aminobütirik asit (GABA) gibi nörotransmitterlerin dengesizliği anksiyete bozukluğuna yol açabilir.

Stresli Yaşam Olayları

Yoğun stres, travmatik olaylar, kayıp veya zorlu yaşam değişiklikleri gibi stresli yaşam olayları anksiyete bozukluğunun ortaya çıkmasında rol oynayabilir.

Çevresel Faktörler

Çocuklukta kötü veya istenmeyen deneyimler, aile veya çevresel faktörler anksiyete bozukluğunun gelişimine katkıda bulunabilir.

Diğer Tıbbi Durumlar

Bazı tıbbi durumlar, örneğin tiroid problemleri, kalp hastalıkları, hormonal dengesizlikler veya yan etkileri olan ilaçlar anksiyete bozukluğuna neden olabilir.

Anksiyete Belirtileri

Fiziksel Belirtiler

Ani kalp atışları, nefes darlığı, terleme, titreme, baş dönmesi, mide rahatsızlığı, kas gerginliği gibi fiziksel belirtiler.

Duygusal Belirtiler

Sürekli endişe, korku, panik, sinirlilik, huzursuzluk, irritabilite gibi duygusal belirtiler.

Zihinsel Belirtiler

Yoğun düşünceler, zorlanma, konsantre olma güçlüğü, unutkanlık, sürekli kötü senaryoları düşünme gibi zihinsel belirtiler.

Davranışsal Belirtiler

Kaçınma davranışları, sürekli endişe nedeniyle rahatsızlık verici durumlardan uzak durma, takıntılı davranışlar, sürekli kontrol etme gibi davranışsal belirtiler.

Anksiyete Tanı Yöntemleri

Klinik Değerlendirme

Uzman bir psikiyatrist ya da psikolog tarafından yapılan görüşmeler ve soruşturmalara dayalı klinik değerlendirme.

Belirti Kontrolü

Anksiyete belirtilerinin süresi, yoğunluğu ve etkileri üzerinden değerlendirme yapma.

Anksiyete Ölçekleri

Standartize edilmiş anksiyete ölçekleri ve testleri kullanarak belirtilerin şiddetini ve türünü değerlendirme.

Tedavi Geçmişi Değerlendirmesi

Daha önceki anksiyete tedavileri, ilaç kullanımı veya psikoterapi gibi yöntemlerin etkisi hakkında bilgi toplama.

Fiziksel Muayene ve Laboratuvar Testleri

Anksiyetenin altta yatan tıbbi nedenlerini elemek için fiziksel muayene ve laboratuvar testleri yapılması.

Anksiyete Tedavi Yöntemleri

Psikoterapi

Anksiyete bozukluğunun tedavisinde kullanılan birinci tercih yöntem olan psikoterapi, bireysel terapi, grup terapisi veya aile terapisi şeklinde uygulanabilir.

İlaç Tedavisi

Bazı durumlarda, anksiyete belirtilerini hafifletmek veya kontrol altına almak için ilaç tedavisi kullanılabilir. Bu ilaçlar genellikle antidepresanlar, anksiyolitikler veya beta blokerler olabilir.

Relaksasyon Teknikleri

Stresi azaltmak ve rahatlama sağlamak için kullanılan teknikler arasında derin nefes alma, meditasyon, yoga ve ilerlemeli kas gevşetme bulunur.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli uyku alışkanlığı, düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi gibi faktörler anksiyete tedavisine yardımcı olabilir.

Destek Grupları

Anksiyete bozukluğuyla başa çıkmak için destek gruplarına katılmak, deneyimlerin paylaşılması, destek alma ve motivasyon sağlama açısından faydalı olabilir.

Tedavi Yöntemi Açıklama
Psikoterapi - Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kaygıya neden olan düşünce kalıplarını ve davranışları değiştirmeyi hedefleyen bir terapi yöntemidir.
- Psikodinamik Terapi: Geçmiş deneyimler ve bilinçdışı süreçlerin kaygı üzerindeki etkisini araştıran bir terapi yöntemidir. Terapist, bilinçaltında saklı olan duygusal içerikleri ve ilişki dinamiklerini anlamaya çalışır.
- Grup Terapisi: Kaygı bozukluğu olan kişilerin bir araya gelerek deneyimlerini paylaştığı ve destek aldığı bir terapi yöntemidir. Grup terapisi, empati kurmayı ve kaygıya yönelik stratejileri öğrenmeyi sağlar.
- Aile Terapisi: Kaygı bozukluğu olan bireyin ailesiyle birlikte yapılan terapi sürecidir. Aile terapisi, aile içi ilişkileri ve iletişimi değerlendirir, destekleyici bir ortam oluşturmayı hedefler.
İlaç Tedavisi - Anksiyolitik İlaçlar: Kaygı belirtilerini azaltmak için kullanılan ilaçlardır. Anksiyete atağı durumunda veya belirli bir olaya yönelik kaygı durumlarında kullanılır.
- Antidepresanlar: Kaygı bozukluğu tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Serotonin, norepinefrin veya bazen dopamin seviyelerini düzenleyerek etki ederler.
- Beta Blokerler: Fiziksel belirtileri kontrol etmek için kullanılan ilaçlardır. Kalp atış hızını düşürerek, titremeyi azaltarak ve kan basıncını düzenleyerek kaygı semptomlarını hafifletirler.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri - Stres Yönetimi: Stresi azaltmak için çeşitli teknikler kullanılabilir. Egzersiz yapmak, meditasyon, yoga gibi yöntemler stresi azaltmaya yardımcı olabilir.
- Uyku Düzeni: Yeterli ve düzenli uyku almak kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Uyku hijyenine dikkat etmek ve uyku düzenini oluşturmak önemlidir.
- Beslenme Düzeni: Dengeli bir beslenme kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Kafein ve alkol gibi uyaranlardan uzak durmak, sağlıklı yiyecekler tüketmek önemlidir.
Alternatif Tedavi - Bitkisel Takviyeler: Bazı bitkisel takviyeler, kaygı semptomlarını hafifletmede yardımcı olabilir. Örneğin, papatya, lavanta, melisa gibi bitkilerin çayları veya takviyeleri kullanılabilir.
- Akupunktur: İğnelerin belirli noktalara yerleştirilmesi yoluyla enerji dengesini düzenlemeyi hedefleyen bir tedavi yöntemidir. Kaygı semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Masaj Terapisi: Rahatlama sağlayan ve stresi azaltan bir tedavi yöntemidir. Kaygı semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Nefes Egzersizleri: Derin nefes alma ve farkındalık teknikleriyle yapılan egzersizler kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

Anksiyete Bozukluğu Tedavisi için Hastanelerin Hangi Bölümüne Randevu almak gereklidir?

Anksiyete bozukluğu tedavisi için genellikle psikiyatri bölümünden randevu almanız gerekmektedir. Psikiyatristler, anksiyete bozukluklarının teşhisini koyma, tedavi planı oluşturma ve terapi uygulama konularında uzmanlaşmış sağlık profesyonelleridir. Randevu almak için ilgili hastanenin psikiyatri bölümüne başvurmanız ve randevu talebinde bulunmanız gerekmektedir.

Kaynakça

  • National Institute of Mental Health - https://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders/index.shtml
  • American Psychological Association - https://www.apa.org/topics/anxiety
  • Anxiety and Depression Association of America - https://adaa.org/
  • Mayo Clinic - https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anxiety/symptoms-causes/syc-20350961
Not: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları için İlgili Doktorlar

Uzm. Psk. Musa İbrahim ÖVGÜN
Şişli/İstanbul
Uzm. Kl. Psk. Büşra BÜYÜKAKTAŞ
Kartal/İstanbul
Uzm. Kl. Psk. Ömer KURT
Beşiktaş/İstanbul
Psk. Yunus Emre ÖKSÜZ
Bakırköy/İstanbul
Op. Dr. Bekir YILDIZ
Bakırköy/İstanbul
Uzm. Kl. Psk. Buse Nur KARA
Bakırköy/İstanbul
Uzm. Kl. Psk. Tuğba KARA AYDINLIOĞLU
Kadıköy/İstanbul
Uzm. Kl. Psk. Esra AKKUŞ
Efeler/Aydın
Uzm. Kl. Psk. Alperen KARABULUT
Bornova/İzmir
Uzm. Kl. Psk. Yonca ŞENTÜRK
Üsküdar/İstanbul
Uzm. Kl. Psk. Candan KAVALCI
Kadıköy/İstanbul
Uzm. Psk. Sinem BİÇER UÇAR
Merkez/Çanakkale